با دیدن رخ معشوق زبان عاشق خاموش می شود چرا که شرط عشق خموشی است نظاره به او جواب هر سوالی است چنانکه مولانا می فرماید:
ای لقای تو جواب هر سوال مشکل از تو حل شود بی قیل و قال
سعدی نیز سخنی قریب به این مضمون دارد .
در روی تو گفتم سخنی چند بگویم رو باز نمودی و در نطق ببستی
و اینک سخنی از حسن دهلوی در این باره:
گفتی چرا سخن نکنی چون به من رسی نظّاره جمال تو خاموشی آورد
غزلی از ارفع کرمانی:
امشب به کویت آمدم دانم که در وا می کنی رحمی به این خونین دل رسوای رسوا می کنی
لیلای من باشد عیان در هر زمان در هر مکان زاهد چرا بهر نشان هی لا و الا می کنی
ای دل بیاموزی اگر راه درست عاشقی با هرچه او قسمت کند صبر و مدارا می کنی
این چرخه می چرخد بسی بهر حساب هر کسی یک روز جبران می کند جوری که با ما می کنی
آشفته بازاری مکن ای دزد مادرزاد دل صد حلقه می پیچی به هم تا یک گره وا می کنی
گه در تماشاخانه ی قسمت مرا بازی دهی گه نقش های خویش را در من تماشا می کنی
صد وعده نادیدنی ارفع به خود هم می دهی با ظن وهم آلود خود دل را تسلا می کنی
حافظ نظر بر عنایت الهی دارد و می گوید:
چون حسن عاقبت نه به رندی و زاهدی است آن به که کار خود به عنایت رها کنند
مولانا نیز در این سخن هم آوا با حافظ است.
ذره ای سایه عنایت بهتر است از هزاران طاعت ِ طاعت پرست
صائب نیز با زبان دیگری به این نکته توجه دارد.
کار با جذبه عشق است عزیزان ور نه بوی پیراهن یوسف گرهی بر باد است
و بشنویم از مولانا که می فرماید:
گر رسد جذبه خدا ماء معین جوی ناکنده بجوشد از زمین
پیش و پس اوراق خزان نیم نفس نیست خوشدل چه به عمر خود و مرگ دگرانی
افسانه عاشقی از جامی
آرند که واعظی سخنور بر مجلس وعظ سایه گستر
از دفتر عشق نکته می راند وافسانه عاشقی همی خواند
خرگم شده ای بر اوگذر کرد وزگم شده ی خودش خبر کرد
زد بانگ که کیست حاضر امروز کز نبوده خاطر افروز
نی محنت عشق دیده هرگز نی جور بتان کشیده هرگز
بر خواست زجای ساده مردی هرگز زدلش نزاده دردی
کان کس منم ای ستوده ی دهر کز عشق نبوده هرگزم بهر
خر گم شده را بخواند کای یار اینک خر تو بیار افسار
حسن لیلی از مولانا
ابلهان گفتند مجنون را ز جهل حسن لیلی نیست چندان ،هست سهل
بهتر از وی صد هزاران دلربا هست همچون ماه در شهر ای کیا
گفت :صورت کوزه است و حسن می می، خدایم می دهد از ظرف وی
مر شما را سرکه داد از کوزه اش تا نباشد عشق اوتان گوش کش
غزلی از : عماد خراسانی
سرزبالین به چه امید برآرم سحری که درآن روز نبینم رخت ای رشک پری
آه از آن شب که نگیری خبرازمن درخواب وای از آن روزکه من ازتو نگیرم خبری
عهدکرده است که از صحبت دونان گذرد دیرتر می گذر ای عمرکه خوش می گذری
شهر عشق است و جنون ازهمه جا مقصد ما خیز اگر با من و دل ، راهزنا همسفری
می شد ای کاش که یک لحظه نباشم بی تو یا شدی کاش دلم شاد به روی دگری
وای بر من که به سودای تو ای ماه مرا نیست جز آه و دگر نیست درآن هم اثری
من اگر دل به تو دادم تو ز من دل بردی گرگناهی است محبت تو گنه کارتری
به خدایی که تورا بردن دل داده به یاد قسمت می دهم ای مه که ز یادم نبری
خوب شد باز شدی عاشق و شوریده عماد ننهی باز به بالین سر بی دردسری
یک مثنوی از : هاشمی کرمانی
ای كرمت همنفس بی كسان جز تو كسی نیست كس بی كسان
بی كَسم و همنفس من تویی رو به كه آرم كه كَس من تویی
كون و مكان مظهر نور تو،اند جمله جهان محض حضور تواند
در دل هر ذره بوَد سیر تو نیست درین پرده كسی غیر تو
جز تو كسی نیست به بالا و پست ما همه هیچیم و تویی هر چه هست
بزم بقا را می و ساقی تویی جز تو همه فانی و باقی تویی
كیست كه قائل به ثنای تو نیست كیست كه مایل به لقای تو نیست
ما همه مشغول ثنای توایم واله و مشتاق لقای توایم
روزن جان بر دل ما بازكن خاطر ما را صدف راز كن
مرد رهی از كجی اندیشه كن راستی و راست وری پیشه كن
هر كه كند روی طلب سوی او قبله ذرات شود روی او
آن که بی باده کند جان مرا مست کجاست...
غزلی از مولانا:
آن که بی باده کند جان مرا مست کجاست؟
وان که بیرون کند از جان و دل ام دست کجاست؟
وانکه سوگند خورم جز به سر او نخورم
وان که سوگند من و توبه ام اشکست کجاست؟
وان که جان ها به سحر نعره زنان اند ازو
وان که ما را غم اش از جای ببردست کجاست؟
جان جان است و گر جای ندارد چه عجب؟!
این که جا می طلبد در تن ما هست کجاست؟
غمزۀ چشم بهانه ست و زان سو هوسی ست
وان که او در پس غمزه ست دل ام خست کجاست؟
پردۀ روشن دل بست و خیالات نمود
وان که در پرده چنین پردۀ دل بست کجاست؟
عقل تا مست نشد چون و چرا پست نشد
وآن که او مست شد از چون و چرا رست کجاست؟
تبادل
لینک هوشمند